Sinds dat de smartphones op de markt zijn gaat het gerucht dat sommige applicaties meeluisteren met jouw gesprekken. Dit geldt dan niet alleen als je aan het bellen bent, maar ook als je hem gewoon naast je hebt liggen. In deze blog lees je hoe dit precies zit en wat je er zelf aan kan doen.

Onlangs kwam iemand bij mij met iets dat ze had ontdekt. Samen met haar partner had ze het namelijk gehad over een nieuwe regenton. Dit hadden ze nog niet eerder online gezocht, want dit popte gewoon even op in hun gesprek. Daarna lieten ze het idee varen, wellicht toch iets voor de lange termijn. Ondanks dat ze er nooit iets over hebben opgezocht op Google, kreeg ze toch op Facebook ineens reclames voor een regenton. Het kan dus niet anders dan dat er wordt meegeluisterd.

In de praktijk is deze theorie helaas niet hard te maken. Er is simpelweg geen hard bewijs voor, op de persoonlijke ervaring na. Facebook heeft zelfs al meermaals ontkend dat het zijn gebruikers stiekem afluistert. Laat staan dat ze de informatie verkopen aan organisaties om gericht reclames te tonen.

Het fenomeen van Baader-Meinhof

Toch blijft het gek. Hoe kan het toch dat er soms opvallend relevante advertenties op je telefoon na een gesprek? Wellicht gaat het om toeval. Hierbij denk ik gelijk aan het Baader-Meinhof-fenomeen. Dit is het effect waarbij je een onderwerp ineens overal lijkt tegen te komen nadat je het een keer openlijk hebt besproken. Bijvoorbeeld: je vriend krijgt een baby en je hebt het daarover terwijl je bij hem op bezoek bent. In de dagen na je bezoek merk je dat je ineens veel baby gerelateerde producten in iedere winkel tegenkomt of in advertenties op Facebook.

Verder is Google extreem goed geworden in het voorspellen van mogelijke interesses. Dit hebben we kunnen zien in de film welke je op Netflix kan kijken: 'The Social Dilemma'. Op basis van je persoonlijke kenmerken zoals geslacht, woonplaats, leeftijd en levensstijl kan Google heel nauwkeurig bepalen welke advertenties relevant zijn voor jouw leven, ook al zie je zelf niet in waarom. 

Audio opnamen

Helaas is er dus tot op heden geen concreet bewijs dat Facebook jou continu afluistert via je telefoon. Toch heeft het sociale netwerk lang geleden al toegegeven dat er andere manieren zijn waarop ze je kunnen afluisteren. Zo kunnen applicaties, welke jouw microfoon niet nodig hebben, toch toegang vragen om de microfoon te gebruiken. Als je met deze voorwaarden akkoord gaat kunnen zij op ieder gewenst moment de microfoon aanzetten.

Zo hebben we de ‘audio recognition’ functie. Deze functie is in 2014 in de Verenigde Staten voor het eerst gebruikt in een soort ‘Shazam’ functionaliteit voor je Facebook status. Als je een Facebook statusupdate schrijft, dan zorgt de functie ervoor dat jouw microfoon automatisch een korte opname maakt. Op deze manier herkent Facebook welke film je aan het kijken bent of welk liedje je luistert. Deze informatie wordt vervolgens verwerkt in je Facebook status.

Doordat de microfoon alles opneemt, kwam er een storm van kritiek op deze functie. Hierdoor heeft Facebook een verduidelijking gepubliceerd over de functie, om de mensen met kritiek te bedaren. Ten eerste zou de functie enkel ‘opt-in’ zijn. Dit houdt in dat je dus toestemming moet geven voordat de functie wordt geactiveerd.

Uiteindelijk heeft Facebook aangegeven dat er niet wordt geluisterd naar je gesprekken. De microfoon neemt vijftien seconden op vanaf het moment dat het wordt geactiveerd. Als Nederlandse gebruiker van Facebook hoef je je in ieder geval geen zorgen te maken over deze functie. Het is namelijk alleen beschikbaar voor de VS.

Andere applicaties

Niet alleen Facebook moest zich verantwoorden over de mogelijkheid tot afluisteren. Ook andere applicaties kwamen op de schopstoel te zitten, aangezien zij ook gebruik maakten van de microfoon in telefoons. In 2017 is duidelijk geworden dat honderden mobiele spelletjes wanneer ze wilden gebruik maakten van de microfoon van gebruikers. Ze konden deze dus inschakelden op willekeurige momenten om de gebruiker af te luisteren.

Applicaties gebruiken software van het Amerikaanse bedrijf Alphonso om het geluid van de microfoon te registreren. Deze zogenoemde audio-fragmenten werden gebruikt om te bepalen welke tv-programma’s de gebruiker keek en welke locaties diegene bezocht. Die gegevens werden vervolgens verkocht aan adverteerders.

Ongelooflijk veel applicaties maken gebruik van de mogelijkheid om de microfoon te gebruiken. Zo is dit bekend van de applicaties, Honey Quest, Beer Pong, Pool3D. Ondanks dat het van deze applicaties bekend is, kan je ze vaak nog downloaden in de Google Play Store. Het blijft onduidelijk of de applicaties nog steeds gebruik kunnen maken van de microfoon.

Controleer je instellingen

Er zal nooit toegegeven worden dat applicaties jouw telefoon afluisteren. De kans is groot dat de applicaties over een paar slimme koppen bezitten welke goed in hun codering kunnen maskeren dat er gebruik wordt gemaakt van de microfoon.

De kans dat applicaties dit dus gaan veranderen is zeer klein. Hierom moet je jezelf wapenen tegen deze afluister praktijken. Download je bijvoorbeeld net een nieuwe applicatie? Onderzoek dan eerst goed waarop ze toestemming vragen. Soms vraagt de applicatie om toestemming om de microfoon te gebruiken. Deze moet je uiteraard weigeren. Sommige applicaties laten zich niet gebruiken als je geen toestemming geeft om de microfoon te gebruiken. Dan is het slim om de applicatie toch niet te downloaden. Om te controleren welke van je huidige applicaties eerder van jou toestemming hebben gekregen, kan je naar je instellingen gaan.

Android

Om de huidige instellingen van je applicaties te bekijken op een Android telefoon, ga je eerst naar ‘Instellingen’. Vervolgens klik je op ‘Apps’. Hier ze je een lijst aan alle applicaties te zien welke nu op je telefoon staan. Klik daarna op de drie puntjes bij een applicaties en navigeer naar de ‘App-machtigingen’. Hier klik je op ’Microfoon’. Je krijgt nu een lijst te zien van alle apps die je toestemming hebt gegeven om de microfoon te gebruiken. Je kunt hier aangeven dat je dit uit wilt schakelen.

iPhone

Om de huidige instellingen van je applicaties te bekijken op een iPhone, navigeer je naar je instellingen. Hier klik je op ‘Privacy’. Vervolgens kies je voor ‘Microfoon’. Je kunt nu de applicaties controleren welke in de lijst staan. Met de schakelaar kan je de microfoon aan of uitzetten voor een bepaalde applicatie.

Let goed op dat sommige applicaties zonder microfoon niet functioneren. Het is bijvoorbeeld logisch dat je geen gesprekken via WhatsApp kan voeren, als je de toegang voor microfoon uit hebt gezet.

Toe aan een nieuwe telefoon?

Meer weten?

Wekelijks plaats ik blogs over allerlei IT onderwerpen. Deze blogs vind je hier. Instructies over allerlei soorten software kan je natuurlijk ook vinden! Neem dus gerust een kijkje op mijn website.